معنای کن فیکون

سؤال 45: قرآن کریم می فرماید:
(انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکن)(43)
هرگاه خداوند بخواهد چیزی را پدید آورد تنها کار او این است که به آن می گوید، موجود شو و آن چیز بی درنگ به وجود می آید.
کلمه (امره) در (انما امره) به چه معنی است؟ آیا به کلمه (کن) مصداقا یکی است؟
جواب: (انما امره) یعنی شان او و (اذا اراد شیئا) یعنی هنگامی که چیزی مورد تعلق اراده خدا قرار گیرد، شان خدا این است که به آن چیز بگوید باش و آن هم موجود می شود و جمله (ان یقول له کن) خبر کلمه (انما امره) است و معنایش این است که خداوند آن چیز را با کلمه (کن) مورد خطاب قرار می دهد و به وجود می آورد.
سؤال 46: آیا واقعا خداوند می گوید (کن) و با این لفظ اشیا را ایجاد می کند؟
جواب: خیر، خداوند گفتار لفظی ندارد؛ زیرا در روایت هم آمده است: قوله، فعله؛ (گفتار او همان فعل اوست) بنابرین (کن) خداوند متعال، همان فعل خارجی و همان وجودی است که خدا ایجاد کرد است و در این میان لفظی که با آن تلفظ کند، نیست و گرنه تسلسل لازم می آید، چون خود لفظ هم چیزی است که لفظ دیگری می خواهد و باز آن لفظ هم چیزی از چیزهاست که محتاج به تلفظ دیگری است و هم چنین...
و نیز در این میان مخاطبی هم که دارای گوش باشد تا بشنود و از راه امتثال موجود شود، در کار نیست؛ زیرا اگر مخاطب وجود داشت دیگر احتیاج به ایجاد نبود و کلام در آیه شریفه، کلام تمثیلی است و در واقع می خواهد بفرماید: هر گاه از ناحیه ی خدای متعال به هر چیزی که موجود می شود اضافه ی وجود شود، به جز ذات متعالی خدا به چیز دیگر احتیاج نیست و چون خدای سبحان اراده کند هستی آن را بدون تخلف و درنگ موجود می شود.
سؤال 47: آیا از جمله ی (اذا اراد شیئا) استفاده نمی شود که در ایجاد اشیاء اراده ی خداوند سبحان در میان واسطه قرار گرفته است؟
جواب: خیر، در مسأله خلقت غیر از خدا و مخلوق چیزی در میان نیست، زیرا اراده صفتی است که از مقام فعل خداوند سبحان انتزاع می شود، وگرنه سبب و علت اصلی ایجاد و خلقت تنها خداست، نه اراده او. بنابراین، اگر سبب و علیت خلقت را به اراده ی خدا نسبت می دهیم بعد از خلقت نسبت می دهیم. لذا، کلمه ایجاد یعنی (کن) عبارت است از همان وجود چیزی که خداوند متعال ایجادش کرده که وجودش منسوب به خدا و قائم به وجود اوست.