خداوند هيچ كس را جز به قدر توانايی اش تكليف نمى كند.
لاَ يُكَلِّفُ اللّهُ نَفْسًا إِلاَّ وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ
خداوند هيچ كس را جز به قدر توانايی اش تكليف نمى كند.
آنچه (از خوبى) به دست آورده به سود او،
و آنچه (از بدى) به دست آورده به زيان اوست.
رَبَّنَا لاَ تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا
پروردگارا، اگر فراموش كرديم يا به خطا رفتيم بر ما مگير
رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا
پروردگارا، هيچ بار گرانى بر (دوش) ما مگذار؛ همچنانكه بر (دوش) كسانى كه پيش از ما بودند نهادى.
رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَآ
پروردگارا، و آنچه تاب آن نداريم بر ما تحميل مكن؛ و از ما در گذر؛ و
ما را ببخشاى و بر ما رحمت آور؛
أَنتَ مَوْلاَنَا
فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿۲۸۶﴾
سرور ما تويى؛
پس ما را بر گروه كافران پيروز كن.۲۸۶)بقره )
پرتوى از روايات
1. از پيامبر گرامى آورده اند كه در شكوه و عظمت اين نيايش قرآنى فرمود:
«انّاللّه سبحانه قال عند كلّ فصلٍ من هذاالدّعاء فعلت واستجبتُ و لهذا استحبّالاَكثار من هذاالدّعاء.»
(76)خداى پرمهر بعد از هر بخش از اين دعا پاسخ مىدهد كه خواسته ات را پذيرفتم و انجام دادم اى بنده نيايشگرم. پس زيبنده است كه اين آيات و اين دعا بسيار تلاوت شود.
2. همچنين از آن حضرت است:
«من قرأالآيتين من آخر سورة البقرة فىليلته كفتاه.»(77)
هر كه دو آيه پايانى سوره مباركه بقره را هر شب با جان و دل تلاوت كند، به اندازه اين است كه آن شب براى نيايش بيدار مانده است. چرا كه همان پاداش شب زنده دارى و عبادت را دارد.
3. و نيز روايت كرده اند كه آن حضرت در سير آسمانى معراج، هنگامى كه به «سدرةالمنتهى» رسيد، دوسوّم نمازهاى پنجگانه و آيات پايانى سوره مباركه بقره در آن مقام پرفراز به آن گرانمايه جهان هستى ارزانى شد و خداوند گناهان امّت او - جز گناه شرك گرايان و گناهان كبيره - را، مورد بخشايش قرار داد.
4. همچنين آورده اند كه فرمود:
«فى آخر سورةالبقره آيات انهّنّ قرآن و انّهنّ دعاء و انّهنّ ير ضينالرّحمن.»
(78)در آيات پايانى سوره بقره، آيات جانبخشى است كه هم قرآن است و هم دعا و نيايش با خدا؛ و هم خشنودى و مهر آفريدگار بخشاينده را جلب مىكند.5
. و نيز نقل كرده اند كه: روزى پيامبر خدا(ص) صدايى از آسمان شنيد. سر به سوى آسمان برداشت كه ديد درى از آسمان گشوده شد و فرشته اى فرود آمد و گفت
:«انّاللّه يبّشرك بنورين لميعظهما نبيّاً قبلك فاتحةالكتاب و خواتيم سورةالبقره لايقرأهما احدٌ الاّ اعطيته حاجته.»(79)
اى پيامبر خدا! مژده ات باد به دو نور روشنگر كه به هيچ پيامبرى پيش از تو ارزانى نشده است.
پيامبرپرسيد:
«كدامين دو نور روشنگر؟»
فرمود: «سوره مباركه حمد و آيات پايانى سوره بقره».
آنگاه افزود كه خدا مىفرمايد:
«اين دو نور روشنگر را هر كه با اخلاص و ايمان تلاوت كند، خواسته اش را مىپذيرم و برمىآورم».
آرى؛ شكوه و معنويت اين سوره مباركه و اين آيات به گونه اى است كه به بيان يكى از ياران پيامبر، هر كه اين سوره را به قصد عمل كردن به آن مى آموخت، در جامعه نوبنياد اسلامى از موقعيت بهتر و بيشترى برخوردار بود.پرتوى از سوره مباركه در تفسير سوره مباركه بقره - كه دومين و طولانىترين سوره قرآن است - در كران تا كران آيات آن، از كنار درخشنده ترين گوهرهاى ناب و انسان سازترين درسها و پيامها عبور كرديم و سراچه دل را برروى آنها گشوديم.
و اينك بجاست كه درسها و پيامهاى زندگي ساز فردى، فكرى، عقيدتى، انسانى، اخلاقى، حقوقى، اجتماعى، خانوادگى، اقتصادى و روحى و معنوى آن را در چند اصل كلّى و اساسى بيادگار نهيم.
در اين سوره مباركه، از تمامى حقايق و موضوعات سخن رفته بود
تفسیر مجمع البيان