سخاوت : ﺷﺎﺧﻪ ای از درﺧﺖ ﺑﻬﺸﺘﯽ
سخاوت : ﺷﺎﺧﻪ ای از درﺧﺖ ﺑﻬﺸﺘﯽ
+ نوشته شده در جمعه نهم اسفند 1392 ساعت 21:56 شماره پست: 110
سخاوت : ﺷﺎﺧﻪ ای از درﺧﺖ ﺑﻬﺸﺘﯽ
ﺷﻤﺎ ﻛﺪﺍﻡ ﺭﺍ ﻣﻰ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪ؟
ﺳﺨﺎﻭﺗﻤﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﺸﻨﺪﻩ را !
یا ﺑﺨﻴﻞ ﻭ ﺧﺴﻴﺲ را!
ﻛﺴــﻰ ﺭﺍ ﺳــﺮﺍﻍ ﺩﺍﺭﻳﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺧﺴﻴﺲ ﺧﻮﺷﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ؟
ﺁﻳﺎ ﺧﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺧﺴﻴﺲ ﺍﺯ ﺁﺩﻡ ﻫﺎﻯ ﺧﺴﻴﺲ ﺩﻳﮕﺮ ﺧﻮﺷﺶ ﻣﻰ ﺁﻳﺪ؟
ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻃﻮﺭﻯ ﺁﻓﺮﻳﺪﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻛﺴــﻰ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﻜﻰ ﻛﻨﺪ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺍﺷﺖ. ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﺳﺎﺩﻩ ﺗﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﻫﺎﻯ ﻧﻴﻜﻰ ﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ، ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ. ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺍﮔﺮ ﻣﻰ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﻛﺴﻰ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﺍﻭ ﻫﺪﻳﻪ ﺍﻯ ﺑﺪﻫﻴﺪ. ﺁﻳﺎ ﺑﺨﺸﺶ ﻓﻘﻂ ﻫﻤﻴﻦ ﻳﻚ ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ؟
ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻋﻈﻢ ﺻﻠﻰ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﻣﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺳﺨﺎﻭﺗﻤﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ، ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ، ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﺟﻬﻨﻢ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺨﻴﻞ ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺖ، ﺍﺯ ﺑﻬﺸﺖ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺖ، ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ . ﻣﺴﺘﺪﺭﻙ ﺍﻟﻮﺳﺎﺋﻞ، ﺝ 7، ﺹ 13.
ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻛﺮﻡﻣﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ:
ﺑﺨﻴﻞ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻛﺴﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺳﻼﻡ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﺨﻞ ﻭﺭﺯﺩ.
ﻭﺳﺎﺋﻞ ﺍﻟﺸﻴﻌﻪ، ﺝ 7، ﺹ 27؛ ﺟﺎﻣﻊ ﺍﻟﺼﻐﻴﺮ ﺳﻴﻮﻃﻰ، ﺝ 1، ﺹ 173
ﺳــﺨﺎﻭﺕ ﻭ ﺑﺨﻞ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺴــﺎﺋﻞ ﻣﺎﻟﻰ ﻧﻴﺴﺖ. ﺳﺨﺎﻭﺗﻤﻨﺪﻯ ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺖ ﻛﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻨﺪ ﻛﻨﻴﻢ. ً ﻣﺜﻼ ﻭﻗﺘﻰ ﮔﻔﺘﻦ ﻳﻚ ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺸﻜﺮﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﻳﻚ ﻟﺒﺨﻨﺪ، ﺧﺴﺘﮕﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺗﻦ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﻣﺎﻥ ﻣﻰ ﺯﺩﺍﻳﺪ، ﺁﻳﺎ ﺗﺸﻜﺮ ﻭ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﺎﻭﺕ ﻧﻴﺴﺖ؟
سوره : الفرقان آیه : 67
وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا﴿۶۷﴾ سوره فرقان
and they who when they spend, are neither extravagant nor parsimonious,
and(keep) between these the just mean
سخاوت : ﺷﺎﺧﻪ ای از درﺧﺖ ﺑﻬﺸﺘﯽ
و آنان كه چون انفاق نمايند نه اسراف و تجاوز از حد كنند، و نه سختگيرى نموده و پايينتر از حد روند، و (انفاقشان) ميان اين دو روش، حد وسط و عادلانه است. ترجمه مشکینی
تفسير آيه اين است كه: بندگان خاصّ خدا كسانى هستند كه دارايى و ثروت خود را نه در راه گناه و بيداد مصرف مىكنند و نه از هزينه آن در راه حق و عدالت خوددارى مىورزند، بلكه آن را در راه حق هزينه مىنمايند. تفسیر مجمع البيان
یکی ﺍﺯ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ:
ﺭﻭﺯﻯ ﺍﺯ ﺍﻳﺸــﺎﻥ ﭘﺮﺳﻴﺪﻡ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟ ( آیه 67 سوره فرقان )
ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﺸــﺘﻰ ﺳﻨﮓ ﺭﻳﺰﻩ ﺑﺮﺩﺍﺷــﺖ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﺤﻜﻢ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ، ﻃﻮﺭﻯ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺍﺯ ﺩﺳﺘﺶ ﻓﺮﻭ ﻧﺮﻳﺨﺖ. ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺨﻞ ﻭﺭﺯﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺳﭙﺲ ﻣﺸﺘﺶ ﺭﺍ ً ﻛﺎﻣــﻼ ﺑــﺎﺯ ﻛــﺮﺩ، ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﻛــﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﻨﮓ ﺭﻳﺰﻩ ﻫﺎ ﺍﺯ ﻻﻯ ﺍﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ ﺑﺮ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﻳﺨــﺖ ﻭ ﭼﻴﺰﻯ ﺩﺭ ﺩﺳــﺘﺶ ﻧﻤﺎﻧﺪ. ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻦ ﺍﺳــﺮﺍﻑ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﻣﺸﺘﻰ ﺳﻨﮓ ﺭﻳﺰﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺩﺳﺘﺎﻧﺶ ﺭﺍ ﻛﻤﻰ ﺑﺎﺯ ﻛﺮﺩ، ﻣﻘﺪﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺳــﻨﮓ ﺭﻳﺰﻩ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺩﺳــﺘﺶ ﺭﻳﺨﺖ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭﻯ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺶ ﺑﺎﻗﻰ ﻣﺎﻧﺪ. ﺳﭙﺲ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺭﻭﻯ ﺍﺳﺖ. ـ ﻛﺎﻓﻰ، ﺝ4، ﺹ54.
ﻫﻤﻴﻦﻛﻪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢﻋﻠﻴﻪﺍﻟﺴﻼﻡﻭﺍﺭﺩ ﺧﺎﻧﻪﺍﺵﺷــﺪ ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐﭼﺸــﻤﺶﺑﻪ ﻣﺮﺩﻯ ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ.
ـ ﺍﻯ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﺪﺍ، ﺑﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪﻯ؟
ـ ﺑﺎ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺧﺎﻧﻪ.
ﻳﻌﻨﻰ ﺩﺭﺳﺖ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩ؟! ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺳــﺆﺍﻟﺶ ﺭﺍ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻛــﺮﺩ ﻭ ﻣﺮﺩ ﻫﻤﺎﻥ ﺟــﻮﺍﺏ ﺭﺍ ﺗﻜــﺮﺍﺭ ﻛــﺮﺩ. ﻭﻗﺘــﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺳــﻮﻣﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺩ ﻭ ﺑﺪﻝ ﺷﺪ، ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺗﺎﺯﻩ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻛﺴﻰ ﺳﺨﻦ ﻣﻰ ﮔﻮﻳﺪ. ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ، ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻭﺣﻰ ﻭ ﺍﻣﻴﻦ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ!
ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺭﺍ ﺳــﭙﺎﺱ ﮔﻔﺖ ﻭ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺒﺮﺋﻴﻞ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ.
ـ ﭘــﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﻭﺳﺖ ﺻﻤﻴﻤﻰ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﺪ.
ـ ﭼﻪ ﺍﻓﺘﺨﺎﺭﺑﺰﺭﮔﻰ! ﺍﻳﻦﻓﺮﺩﻫﺮﻛﻪ ﻫﺴﺖﺧﻮﺷﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺶ! ﺩﻭﺳﺖﺻﻤﻴﻤﻰﺧﺪﺍ؟!
ﺑﻪ ﻣﻦﺑﮕﻮ ﺁﻥ ﻓﺮﺩﻛﻴﺴﺖﺗﺎﻣﻦﻫﻤﻮﺍﺭﻩﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖﺍﻭ ﺑﺎﺷﻢ.
ــ ﺁﻥ ﻣﺮﺩ ﺧﻮﺩ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻰ!
ــ ﻣﻦ؟! ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﭼﻴﺴﺖ؟
ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻭ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﻯ. ﺍﻭ ل ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻫﺮﮔﺰ ﺍﺯ ﻛﺴﻰ ﭼﻴﺰﻯ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﻯ( یعنی ﺑﻪ ﻛﺴﻰ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻋﺠﺰ ﻭ ﻧﻴﺎﺯ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﻯ). ﻭ ﺩﻭﻡ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺍﺯ ﺗﻮ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳــﺖ [ﺑﺠﺎ ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﻯ] ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﻯ . ـ ﻛﺎﻓﻰ، ﺝ 4، ﺹ 40.
روایات زیر نمونه‌هایی است که از میان احادیث فراوانی در باره سخاوت گلچین شده است :
1- در حدیثی از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله آمده است: «السخاء خلق الله الاعظم( کنز العمال، ج 6، ص 337، حدیث 15926.)، سخاوت، اخلاق بزرگ الهی است»
2- امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «السخاء من اخلاق الانبیاء و هو عماد الایمان ولا تکون المؤمن الا سخیا و لا یکون سخیا الا ذو یقین و همه عالیة لان السخاء شعاع نور الیقین، و من عرف ما قصد هان علیه ما بذل،سخاوت از اخلاق انبیاء است و ستون ایمان است و هیچ فرد با ایمانی وجود ندارد، مگر این که با سخاوت است و هیچ سخاوتمندی وجود ندارد، مگر این که دارای یقین و همت عالیه است، زیرا سخاوت، شعاع نور یقین است وآن کس که بداند چه چیزی را قصد کرده، آنچه را که بذل نموده در نظر او کم اهمیت است» ( بحارالانوار، ج 68، ص 355، حدیث 17.)
3- در حدیث دیگری از امیر مؤمنان علیه‌السلام آمده است: «تحل بالسخاء و الورع فهماحلیة الایمان و اشرف خلالک، به سخاوت و ورع، خود را بیارای که این دو آرایش ایمان و برترین صفات توست. » ( غررالحکم، حدیث 4511.)