بازنشسته ای از ملکان

ننه جون من سمنو می‌خواهم يار شيرين دهنو می‌خواهم عاشقم من به لقای سمنو سر و جانم به فدای سمنو 
سمنو خوب تر از جان من است سمنو شيره‌ی دندان من است 
من که در مطبخِ تو آشپزم سمنو را به جه شکلی بپزم؟ 
ننه جون ارث به اولاد بده سمنو را تو به من ياد بده 
دختر ای ماه پسنديده من ای رُخَت روشنی ديده من 
اولاً ديگ بزرگی بايد گندمِ سبزِ سترگی بايد 
جمع بايد بکنی مردم را آب بايد بکشی گندم را 
ذره‌ای خاک نريزد در ديگ چشم ناباک نيفتد بر ديگ 
کچل و زخمی از آن دور شود ورنه، شيرين نشود، شور شود 
جمع کردن ز نِسوان و بَنات دور ديگ سمنو با صلوات 
بنشينند همه، سُبحه به کف پيش ديگ سمنو صف در صف 
هی بخوانند جو شيخ و طلبه کته کات و کته کوت و کته گه 
سمنو رخت به مينو بکشد مَلَک از اوج فلک بو بکشد 
تا که ديگ سمنو جوش کند عَم قِزی، خاله قِزی، نوش کند

( تقليدي از شعر معروف نسيم شمال در باره سمنو )

سمنو اولين سين از هفت سين نوروز باستان است. پختن سمنو سنتي ديرينه در فرهنگ ايرانيان دارد كه اين سنت در گلپايگان ريشه مذهبي نيز دارد. در باورهاي مردم گلپايگان سمنو نذر حضرت فاطمه زهرا (س) است، اعتقادي كه در فرهنگ گلپايگان ريشه دوانيده و سالهاست كه ادامه دارد.سمنو شيرين است، اما شيريني آن به صورت طبيعي فقط و فقط از جوانه گندم تامين مي‌شود و به هيچ وجه از شكر در پخت آن استفاده نمي‌شود. غذايي كامل، خوشمزه و مقوي كه نه تنها مواد مضري براي بدن ندارد بلكه خاصيت درماني نيز دارد.سمنو پزي زحمت زيادي دارد كه برخي عاشقانه اين زحمت را به جان خريده و هر سال نذر خويش را اين‌گونه ادا مي‌كنند

ابتدا گندم‌ها را در سيني به صورت يك لايه خيلي نازك پهن مي‌كنند و در مكان تاريك با پارچه نمدار مرطوب نگاه مي‌دارند تا جوانه بزند.

چنانچه جوانه‌ها نور ببينند رنگ آنها سبز مي‌شود و سمنو به جاي طعم شيرين، تلخ مي‌گردد.

پس از گذشت 6 روز جوانه‌ها آماده مي‌شوند.

با خرد كردن، جوانه‌ها آماده چرخ كردن مي‌شوند.

با استفاده از دستگاه ميكسر، شيره جوانه‌ها گرفته مي‌شود.

با فشردن شيره، نشاسته خالص گندم كه ماده شيرين كننده سمنو است بدست مي‌آيد.

با عبور شيره از صافي، سبوس‌هاي آن هم كاملا گرفته مي‌شود.

آرد گندم كه دومين ماده اصلي تشكيل دهنده سمنو است بايد كمي سوخاري شود.

آب روي شيره جوانه‌ها با آرد مخلوط و بر روي آتش قرار مي‌گيرد. نشاسته ته‌نشين شده نيز كم كم به سمنو اضافه مي‌شود.

سمنو ساعتها مي‌جوشد تا به غلظت مناسب برسد.

برخي در قديم، شيره پخته شده را در ظروف سفالين (بولكه) مي‌ريختند و در تنور گداخته قرار مي‌دادند و پس از حدود 48 ساعت آن را از تنور خارج و سمنوي آماده را مورد استفاده قرار مي‌دادند.

سرانجام سمنو آماده مي‌گردد. ساليان سال است كه اولين منزلگاه سمنو سفره هفت سين است و بعد از آن بركت سفره‌هاي مردم گلپايگان.

در همين رابطه بخوانيد: سمنو به ياد بي‌بي

*****************************************

بیشتر از سمنو بدانید

 سمنو دارای ویتامین‌های A،E ،K و گروه B است و به دلیل دارا بودن كلسیم و پتاسیم مصرف متعادل آن به افراد سالمند و كسانی كه دچار پوكی استخوان هستند، توصیه می‌شود.

فسفر آن قابل توجه بوده و برای رشد مغزی كودكان و زنان شیرده مفید است. آهن، اسید فولیك و ویتامین‌های گروه B آن عاملی برای خونسازی و تنظیم هورمون‌ها بوده و می‌تواند در رفع خستگی وآرامش اعصاب تاثیر گذار باشد.

اگر در سمنو از بادام شیرین استفاده شود هنگام طبخ، ریزمغذی‌هایش جذب سمنو شده و باعث مقوی‌تر‌شدن این غذا می‌شود. شیرینی سمنو طبیعی است.

در فرآیند جوانه‌زدن، ویتامین‌ها و املاح معدنی گندم چند برابر شده و در مقابل از كالری و كربوهیدرات آن كاسته می‌شود.

پروتئین‌های آن قابلیت هضم و جذب بهتری داشته و بر میزان ویتامین C آن افزوده می‌شود. در این مرحله اگر طعم گندم جوانه زده را بچشید متوجه شیرینی آن خواهید شد.

نکته: سمنویی كه به صورت فله‌ای تهیه شود، می‌تواند حاوی مقادیر زیاد شكر باشد. همچنین از خرید سمنویی كه در اماكن عمومی به صورت روباز در معرض انواع آلودگی‌های ویروسی، عفونی و هوای آلوده به سرب و جیوه است، اجتناب كنید.

سمنو به دلیل بافت چسبناك مستعد پذیرش انواع آلودگی‌ها بوده و طعم ترشیدگی و مزه كپك نشان‌دهنده فساد آن است