بازنشسته ای از ملکان

زیبایی عفاف

پوشش مناسب، از نشانه های   عفاف  و  عزّت نفس  است به گونه ای که از نوع پوشش هر کس می توان میزان توجّه وی به این دو ارزش انسانی را دریافت. با این که اسلام  هم زنان و هم مردان را به پوشیدن لباس مناسب دعوت کرده، امّا نسبت به پوشش زنان توجّه ویژه ای دارد.

آیا در قرآن کریم درباره ی عفاف و حجاب دستور خاصی وجود دارد؟

 خدای متعال، در قرآن کریم هم برای مردان و هم برای زنان وظایف خاص و روشنی تعیین کرده است، که عبارتند از:

 الف ــ وظیفه ی مردان است كه چشم خود را كنترل كنند و از نگاه به زنان نامحرم خودداری كرده و دامان خود را از گناه نگه دارند.

با رعایت این مسئولیت از جانب مردان، بخش قابل توجهی از سلامت جامعه تأمین می شود. امّا اگر مردی، پاكی و تقوا نداشته باشد و با نگاه خود نامحرم را زیرنظر بگیرد مقدّ مات گناهان بزرگتر را فراهم میكند و نمی تواند خود را از لغزش حفظ نماید. به همین  جهت رسول خدا (ص ) می فرماید: بحاراالنوار، ج ١٠٤، ص ٣

نگاه به نامحرم تیری زهرآلود از ناحیه ی شیطان است. هر كس به پاس حرمت الهی  آن را ترک كند، خدا ایمانی به او میدهد كه شیرینی آن را در دل احساس می نماید.

ب ــ زنان نیز مانند مردان وظیفه دارند كه از نگاه به نامحرم خودداری كنند و دامان خود را از گناه حفظ نمایند.

ج ــ استفاده از زینت و زیورآلات نباید به گونه ای باشد كه توجه نامحرمان را به خود جلب كند.

د ــ زنان باید حجاب خود را به گونه ای تنظیم كنند كه علاوه بر موی سر، گریبان و گردن آن ها را هم بپوشاند.

علاوه بر قرآن كریم، پیشوایان ما، حدود حجاب را مشخص كرده و رعایت آن را از ما خواسته اند.

امام كاظم (ع ) در جواب برادرش كه پرسید: دیدن چه مقدار از بدن زن نامحرم جایز است؟ فرمود: چهره و دست تا مچ.( قرب االسناد، ص ١)

یكی از یاران امام صادق (ع ) به نام فضیل بن یسار می گوید از ایشان پرسیدم: آیا ساعد زن از  قسمتهایی است كه باید از نامحرم پوشیده شود؟

فرمود: بلی، آنچه زیر روسری قرار می گیرد نباید آشكار شود، همچنین از مچ به بالا باید پوشیده شود

 کافی، ج ٥، ص ٥٢١؛ وسائل الشیعه، ج ٣، ص ٢

هم چنین از قرآن کریم به دست می آوریم که:

الف ــ زنان مسلمان از همان ابتدا موی سر خود را می پوشاندند ولی با حدود آن آشنا نبودند. لذا خداوند به آنان دستور می دهد روسری ها و پوششهایشان را به خود نزدیک كنند تا اطراف صورت و گریبان آنان نیز پوشیده شود.

 ب ــ این پوشش سبب میشود كه زن به عفاف و پاكی شناخته شود و افراد بی بند و باكه اسیر هوی و هوس خود هستند، به خود اجازه ی تعرّض به او را ندهند.

آیا اسلام نحوه و شكل پوشش را معین كرده است؟

می دانیم كه امت اسلامی از اقوام و ملل گوناگون و با آداب و رسوم مختلفی تشكیل شده است كه هر كدام پوشش و لباس مخصوص خود را دارند. حتی ممكن است در كشوری، مثل كشور عزیزمان ایران، اقوام مختلفی زندگی كنند كه هركدام از آنها پوشش خاصی برای خود برگزیده باشند.

بنابراین، چگونگی و نوع پوشش، تا حدود زیادی به آداب و رسوم ملت ها و اقوام بستگی دارد. اسلام، ضمن پذیرش این تنوع و گوناگونی، مردان را موظف كرده لباسی بپوشند كه وقار و احترام آنان حفظ شود و با ارزش های اخلاقی جامعه هماهنگ باشد. بنابراین پوشیدن لباسی كه آنان را نزد مردم  انگشت نما كند یا وسیله ی جلب توجه زنان نامحرم قرار گیرد، حرام است.

زنان نیز موظفند كه دو شرط زیر را رعایت كنند:

1ــ تمام بدن خود را، به جز صورت و دست ها تا مچ، از نامحرم بپوشانند.

2ــ پوشش آنان نباید چسبان و تحریک كننده باشد.

این وظیفه ی الهی، مانند هر عمل دیگری، هرچه كامل تر و دقیقتر انجام شود، نزد خدا باارزش تر  و آثار و ثمرات فردی و اجتماعی آن افزونتر است و فرد را به رشد و كمال معنوی بالاتری می رساند. از این رو، استفاده از »چادر« كه دو شرط قبل را به طور كامل دارد و سبب حفظ هرچه بیش تر كرامت  و منزلت زن میگردد و توجه مردان نامحرم را به حداقل می رساند، اولویت دارد.

 سوره النور آیه 30 و 31

 قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ

say to the believing men that they cast down their looks and guard their private parts; that is purer for them; surely allah is aware of what they do (۳۰)

 به مؤمنان بگو چشمهاى خود را [از نگاه به نامحرمان‏] فروگيرند، و عفاف خود را حفظ كنند؛ اين براى آنان پاكيزه‏تر است‏؛ خداوند از آنچه انجام مى‏دهيد آگاه است‏!«30»  

ترجمه مکارم شیرازی

شان نزول آیه

در كتاب كافى از امام باقر (عليه السلام) نقل شده كه جوانى از انصار در مسير خود با زنى روبرو شد (و در آن روز زنان مقنعه خود را در پشت گوشها قرار مى‏دادند و طبعا گردن و مقدارى از سينه آنها نمايان مى‏شد). چهره آن زن نظر آن جوان را به خود جلب كرد و چشم خود را به او دوخت. هنگامى كه زن گذشت جوان هم چنان با چشمان خود او را بدرقه مى‏كرد در حالى كه راه خود را ادامه مى‏داد تا اينكه وارد كوچه تنگى شد و باز هم چنان به پشت سر خود نگاه مى‏كرد، ناگهان صورتش به ديوار خورد و تيزى استخوان يا قطعه شيشه‏اى كه در ديوار بود، صورتش را شكافت! جوان به خود آمد و ديد خون از صورتش جارى است و به لباس و سينه‏اش ريخته! (سخت ناراحت شد) با خود گفت : به خدا سوگند من خدمت پيامبر مى‏روم و اين ماجرا را بازگو مى‏كنم. هنگامى كه چشم رسول خدا (صلي الله عليه و آله) به او افتاد فرمود چه شده است؟ و جوان ماجرا را نقل كرد، در اين هنگام جبرئيل، نازل شد و آيه 30 را آورد.

وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

and say to the believing women that they cast down their looks and guard their private parts and do not display their ornaments except what appears thereof, and let them wear their head-coverings over their bosoms, and not display their ornaments except to their husbands or their fathers, or the fathers of their husbands, or their sons, or the sons of their husbands, or their brothers, or their brothers' sons, or their sisters' sons, or their women, or those whom their right hands possess, or the male servants not having need (of women), or the children who have not attained knowledge of what is hidden of women; and let them not strike their feet so that what they hide of their ornaments may be known; and turn to allah all of you, o believers! so that you may be successful

و به آنان با ايمان بگو چشمهاى خود را [از نگاه هوس‏آلود] فروگيرند،

و دامان خويش را حفظ كنند

و زينت خود را -جز آن مقدار كه نمايان است‏- آشكار ننمايند

و [اطراف‏] روسرى‏هاى خود را بر سينه خود افكنند [تاگردن و سينه با آن پوشانده شود]،

و زينت خود را آشكار نسازند مگر براى

شوهرانشان‏،

يا پدرانشان‏، يا پدر شوهرانشان‏،

يا پسرانشان‏، يا پسران همسرانشان‏،

يا برادرانشان‏، يا پسران برادرانشان‏، يا پسران خواهرانشان‏،

يا زنان هم‏كيششان‏،

يا بردگانشان [=كنيزانشان‏]،

يا افراد سفيه كه تمايلى به زن ندارند،

 يا كودكانى كه از امور جنسى مربوط به زنان آگاه نيستند؛

و هنگام راه رفتن پاهاى خود را به زمين نزنند

 تا زينت پنهانيشان دانسته شود [و صداى خلخال كه برپا دارند به گوش رسد].

و همگى بسوى خدا بازگرديد اى مؤمنان‏، تا رستگار شويد! «31» 

منبع : برگرفته از کتاب دین و زندگی 2