حالا مسأله مهم و آنچه که جنبه کاربردی دارد این است که با توجه به این روایات، ما می‌‌فهمیم که روی این دعای خاص در ماه مبارک رمضان، خیلی سفارش شده است و آن مسأله درخواست عفو الهی نسبت به گناهان است. جهت آن را هم من قبلاً گفته‌‌ام و اینجا فقط یک اشاره می‌‌کنم که این یک بحث عقلی است که «دفع ضرر» اُولی از «جلب منفعت» است.

«دفع ضرر» یعنی کاری کنی که ضرری متوجه تو نشود، اُولی و مقدّم است بر اینکه «جلب منفعت» کنی، یعنی آنچه را که به درد می خورد تحصیل کنی. اگر ضرری متوجه من شده است، ولی گرفتار به آن نشده‌‌ام این یک بحث دیگر است؛ «دفع» ضرر نیست؛ «رفع» آن است.

یک‌‌وقت می‌‌گویی مراعات کنم که مریض نشوم؛ تو اینجا «مرض» را از خودت دفع کرده‌‌ای. یک‌‌وقت مریض شده‌‌ای، می‌‌گویی بروم و بیماری‌‌ام را علاج کنم. دومی خیلی بالاتر است. این رفع ضرر است.

دعا موجب دفع بلا است، استغفار رفع آن

لذا علی (علیه‌‌السلام) در آن روایت می‌‌فرماید: «عَلَیْکُمْ بِکَثْرَۀِ الْإسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ»؛ اول استغفار، بعد دعا! بعد هم که می‌‌خواهد دلیلش را بفرماید، می‌‌فرماید: «فَیُدْفَعُ بِهِ عَنْکُمُ الْبَلَاءُ»؛ یعنی اگر شما دعا کردید، نفْسِ دعا جلوی بلا را می‌‌گیرد. ممکن است برای یک چیز خاصی دعا کنید؛ مثلاً ممکن است در مورد وسعت رزق یا سلامتی و یا هر چیز دیگر دعا کرده باشید؛ امّا با همین دعا اگر بنا بود بلایی متوجه شما شود، به واسطه این درخواست، خداوند جلوی آن بلا را می‌‌گیرد و آن را دفع می‌‌فرماید. این اثر برای دعا هست. اما برای استغفار اثر بالاتری را می‌‌گوید. می‌‌گوید استغفار گناهانت را محو می‌‌کند. اثر دعا «دفع» بود ولی اثر این دعای خاص «رفع» است. رفع مقدّم و اُولی است یا دفع؟ مسلّماً رفع اُولی است. اینکه روایات ما به دو لسان «ذکر خاص بعد از عام» و «ذکر خاص قبل از عام» وارد شده است، سرّش این است. چون این دعای خاص، نسبت به تمام دعاهای دیگر اولویّت دارد. این کاشف از این است که بالاترین و شدیدترین اثری را که این زمان ـ‌‌ماه مبارک رمضان‌‌ـ بر روی دعاها دارد، روی این دعای خاص است. یعنی در ماه مبارک رمضان اگر کسی طلب غفران کند، استغفار کند و توبه کند، اثرش برای اجابت قوی‌‌تر است؛ هم نسبت به همه دعاها و هم نسبت به همه زمان‌‌ها.

لذا ما باید قدر این اوقاتمان را در ماه مبارک رمضان بدانیم و بهترین بهره‌‌برداری را داشته باشیم. بالاترین بهره‌‌برداری همین توبه و استغفار است. مریضی که بیماری دارد چه باید بکند؟ اوّل باید خودش را علاج کند. البته این هیچ منافات ندارد با آن که هم رفع موانع را از خدا بخواهیم و هم دفع آنها را بخواهیم. إن‌‌شاءالله در جلسه آینده عرض می‌‌کنم که در باب دعا چه مجموعه‌‌ای را باید با خدا مطرح کنیم.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی آیهالله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی